HỮU DUYÊN

Vợ chồng đến được với nhau âu cũng bởi một chữ Duyên.

"Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ
Vô duyên diện kiến bất tương phùng"

Nhân đây xin kể lại câu chuyện tích được đọc về nguồn gốc xuất xứ của hai câu thơ trên:

Ngày xưa, ở một thủ phủ thuộc tỉnh Triết Giang, có 1 viên ngoại giàu có. Vợ mất sớm, để lại cho ông cô con gái xinh đẹp. Viên ngoại rất mực thương yêu và chăm sóc cô con gái. Đến tuổi xuân hồng, cô tiểu thư rất xinh đẹp có tài, sắc, cầm, kỳ, thi, họa… Công, dung, ngôn, hạnh đủ cả. Viên ngoại cũng bắt đầu kén rể, có rất nhiều người đến dạm hỏi nhưng chưa có chàng trai nào làm ông hài lòng.

Một hôm, trong sân nhà viên ngoại xuất hiện cùng lúc ba chàng trai đến cầu hôn, người nào cũng khôi ngô tuấn tú. Đặc biệt, mỗi chàng đều có một biệt tài khó ai sánh bằng: Chàng trai thứ nhất có đôi chân thiên lý mã, có thể chạy rất nhanh, cả ngàn dặm không biết mỏi. Chàng trai thứ hai là một xạ thủ có tài bắn cung bách phát bách trúng. Chàng trai thứ ba là một thi sĩ có tài làm thơ, có thể một lúc viết cả trăm bài thơ hay với nét chữ rồng bay phượng múa…

Viên ngoại phân vân lắm… khi con gái chỉ có một. Ông hẹn cùng ba chàng trai, sáng mai có mặt ở sân nhà ông từ sớm để đua tài kén rể.

Sáng sớm hôm sau, khi ánh bình minh chưa lan hết sân nhà viên ngoại, thì ba chàng trai đã có mặt. Trong sân, cả đêm hôm qua, gia nhân nhà viên ngoại gần như không ngủ, để vót cho xong bó cung tên lớn, và mài cho đầy 1 nghiên mực tàu thật to…

Viên ngoại ra lệnh nội trong một ngày:
Chàng trai thứ nhất, phải chạy đến kinh thành Tràng An, mượn cho bằng được chiếc trống đồng cổ Tràng An về cho ông.
Chàng trai thứ hai, phải bắn cho rụng hết lá cây ngô đồng cổ thụ trước ngõ nhà ông.
Chàng trai thứ ba, phải viết thơ trên 3.000 trang giấy hoa tiên, không được trùng ý. Ai báo công trước nhất sẽ được ông chọn gả con gái.

Sau tiếng trống lệnh, chàng trai có đôi chân thiên lý mã cúi chào viên Ngoại và loáng cái đã mất hút, không để lại dù một dấu bụi hồng. Thế rồi, người ta chỉ còn nghe từng âm thanh... vút… tách của cung tên tra vào nỏ… mỗi mũi tên bắn đi là một chiếc lá ngô đồng rơi xuống đất lả tả…
Riêng chàng trai thứ ba, được mời đến thư phòng nơi bút nghiên mực đã mài sẵn với 3.000 tờ giấy để chàng viết thơ. Bên phòng đối diện sau bức màn the mỏng, giai nhân đang e ấp nghiêng đầu thêu cặp gối rồng phụng cho ngày vu quy…
Chàng thi sĩ bắt đầu tung bút trên những trang giấy nét chữ như rồng bay phượng múa, từng tờ giấy hoa tiên bay xuống như bướm lượn... Thỉnh thoảng chàng lại ngước nhìn sang phòng bên ngắm nàng giai nhân xinh đẹp.

Trời vừa quá trưa, chàng thi sĩ đã viết xong thơ trên 3.000 tờ giấy, hoàn thành xong nhiệm vụ của mình. Chàng nhìn ra ngoài ngõ, cây ngô đồng lá mới rụng hơn một nửa, bóng dáng người có đôi chân thiên lý vẫn mịt mù không thấy tăm hơi…

Phòng bên nàng nàng tiểu thư xinh đẹp cũng vừa nghỉ tay, nhẹ nhàng đứng lên mỉm cười pha trà để mời chàng trai. Trước khung cảnh thơ mộng cùng nụ cười đẹp như thơ kia, chàng thi sĩ đã cao hứng ngâm bốn câu thơ rằng:

"Tràng An chi cổ vị quy hề
Bách xạ ngô đồng nhật chỉ tê
Nhất chiêu tán tự tam thiên trát
Ẩm thị thanh trà thị ngã thê"

(Dịch nghĩa):

Trống Tràng An giờ vẫn chưa thấy về
Cây ngô đồng lá mới rơi phân nửa
Quá trưa ta đã viết xong ba ngàn tờ
Người uống trà kia đích thị là vợ ta.

(Tạm dịch):

Ung dung trời đã xế trưa
Thơ ba ngàn bản cũng vừa viết xong
Tràng An xa dấu bụi hồng
Bên hiên cành lá ngô đồng chưa vơi
Dấu yêu nhẹ mỉm môi cười
Ta nghe đồng vọng một lời phu thê!

Chàng thi sĩ đang ngâm thơ tặng nàng, người mà chàng nghĩ chắc chắn là vợ mình.  Thì… chao ôi… tiếng trống thùng thùng vang dội... Chàng nghe như đất trời như sụp lở dưới chân…, bên tai chàng ầm vang tiếng trống cùng tiếng hét lên vui mừng của chàng trai có đôi chân ngàn dặm:

“Thưa nhạc gia, con đã đem được trống Tràng An về đây rồi!”

Nàng tiểu thư nhìn chàng thi sĩ, ngậm ngùi cảm thương, người mà mới vài phút trước thôi, nàng cũng nghĩ sẽ là phu quân. Để an ủi chàng trai, nàng mang ly trà đến mời chàng uống và tặng chàng 4 câu thơ:

"Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ
Vô duyên diện kiến bất tương phùng
Ẩm thị ngã trà hoàn ngã trản
Tràng An chi cổ dĩ bồng bồng"

(Tạm dịch):

"Ngàn dặm duyên may tình vẫn gặp
Không duyên đối mặt sự chẳng thành
Chàng uống trà xong, xin trả chén
Tràng An tiếng trống vỗ liên thanh!".

Ps: Hãy trân trọng và giữ gìn những gì mình đang có.

MB.6/4/2018