THƠ THỜI THẾ

Sưu tầm:
Bài thơ THUẬT HOÀI của một Thi nhân Tráng sĩ đời nhà Trần đã làm biết bao thi nhân đời sau rung động cảm khái , đó là Tráng Sĩ Đặng Dung

THUẬT HOÀI
Thế sự du du nại lão hà ,
Vô cùng thiên địa nhập hàm ca .
Thời lai đồ điếu thành công dị ,
Vận khứ anh hùng ẩm hận đa .
Trí chúa hữu hoài phù địa trục ,
Tẩy binh vô lộ vãn thiên hà .
Quốc thù vị báo đầu tiên bạch ,
Kỷ độ Long Tuyền đới nguyệt ma .
Đặng Dung

Dịch nghĩa :
Cảm Hoài
Việc đời dằng dặc mà mình đã già mất rồi
Đất Trời mênh mông thu lại là một cuộc say hát mà thôi .
Gặp thời bọn giết heo , bọn câu cá cũng thành công dễ ,
Nhưng lỡ vận thì anh hùng cũng đành nuốt hận nhiều
Giúp chúa có lòng đỡ trục đất
Nhưng tiếc rằng rửa binh không có đường kéo sông trời
Nợ nước chưa báo đầu đã sớm bạc
Tiếc thay đã bao phen mài gươm Long Tuyền dưới ánh trăng

--Bản dịch của Tản Đà—
Việc đời man mác tuổi già thôi !
Đất rộng trời cao chén ngậm ngùi .
Gặp gỡ thời cơ may những kẻ
Tan tành sự thế luống cay ai .
Phò vua bụng những mong xoay đất ,
Gột giáp sông kia khó vạch trời .
Đầu bạc giang san thù chưa trả ,
Long Tuyền mấy độ ánh trăng soi .

--Bản dịch của Phan Kế Bính

Việc đời bối rối tuổi già vay ,
Trời Đất vô cùng một cuộc say .
Bần tiện gặp thời lên cũng dễ ,
Anh hùng lỡ bước ngẫm càng cay .
Vai khiêng trái đất mong phò chúa ,
Giáp gột sông trời khó vạch mây .
Thù trả chưa xong đầu đã bạc ,
Gươm mài bóng nguyệt biết bao rày .

-- Bản dịch của Đào hữu Dương –

Tuổi già lận đận nỗi tình đời ,
Vô tận vần xoay khoảng đất trời
Ti tiện gặp thời lên chẳng khó ,
Anh hùng lỡ bước hận nhiều thôi .
Vác non phò chúa trên vai nặng ,
Gột giáp qua mây mặt nước trôi
Thù nước chưa xong đầu sớm bạc ,
Dưới trăng mài kiếm mấy thu rồi .

--Bản dịch của Mailoc—

Lê thê thế sự , đã già mất !
Rượu ngà ngà trời đất cùng say .
Lên voi , đê tiện thời may ,
Anh hùng tàn vận đắng cay muôn phần .
Vai phò chúa mong vần trục đât ,
Nước thanh bình rửa giáp sông Ngân .
Quốc thù chưa trả bạc đầu !
Dưới trăng loang loáng bao lần mài gươm .
××××××

Mộng Bình viết theo ý bài thơ THUẬT HOÀI của thi nhân tráng sĩ Đặng Dung.

Thế sự ngổn ngang tuổi chóng già
Mênh mông trời đất cuộc đàn ca
Gặp thời ti tiện diều trong gió
Lỡ vận anh hùng gác kiếm tra
Giúp chúa lòng thành mong giữ đất
Tiếc thay áo giặt giữa ngân hà
Chưa đền nợ nước đầu xanh bạc
Mài kiếm bao thu bóng nguyệt tà.

Đảo ngược:
Bao thu mài kiếm dưới trăng ngà
Nợ nước chưa đền tóc bạc ra
Áo giặt sông trời mây khó vạch
Vai gồng núi đất giúp vua ta
Anh hùng lỡ vận đành ôm hận
Bần tiện gặp thời thế tiến xa
Trời đất bao la sông lắm khúc
Ngổn ngang thế sự đến nhanh già.
Mộng Bình.
        ___o ___o___o___

Bài thơ đã mở đầu bằng một câu bi phẫn của thi nhân tráng sĩ , ngao ngán cho việc đời còn ngổn ngang , mà tuổi mình đã già mất rồi ! Bi phẫn rồi lại ngậm ngùi , thôi thì chỉ còn chén rượu say say nghêu ngao với đất trời .Gợi hình nhất ở hai câu cuối : hình ảnh một tráng sĩ bạc đầu mài gươm loang loáng dưới ánh trăng . Một bài thơ đã khiến bao nhiêu người cảm khái !

ĐẶNG DUNG sinh và mất năm nào không rõ chỉ biết ông người huyện Can Lộc , tỉnh Nghệ An . Thân phụ ông là Đặng Tất làm quan triều Trần . Khi quân Minh do Trương Phụ xăm chiếm nước ta , năm 1407 Đặng Tất cùng đồng liêu là Nguyễn Cảnh Chân theo giúp Giản Định Đế chống quân Minh . Nhưng GĐĐ nghe lời xiểm nịnh giết cả Đặng Tất và Nguyễn Cảnh Chân . Đặng Dung và Nguyễn cảnh Dị, con của Nguyễn cảnh Chân vì đại cuộc , quên thù nhà, đem quân từ Thuận Hóa về Thanh Hóa , tôn Trần Qúy Khoách lên làm vua , đó là Trùng Quang Đế , để tiếp tục sự nghiệp chống Minh . Chiến công đáng ghi nhớ trong đời ông là một lần đánh úp doanh trại quân Minh trong một đêm tháng 9 năm 1413 , ông và một tướng khác là Nguyễn Súy cầm đầu một toán xung kích nhảy lên thuyền giặc định bắt sống tướng Minh ,nhưng Trương Phụ nhờ đêm tối đã thoát hiểm .
Thời bấy giờ nghĩa sĩ tham gia kháng chiến rất đông như kẻ sỉ cương cường Nguyễn Biểu (*) tráng sĩ Nguyễn Súy v..v..nhưng nghiệp nhà Trần đến hồi suy , các cuộc khởi nghĩa đều thất bại , Trùng quang Đế và ông đã bị bắt . Trên đường giải về Yên Kinh ông và nhà vua đã nhảy xuống sông tự vận .
(*) NGUYỄN BIỂU : người huyện La Giang tỉnh Hà Tỉnh , thi đổ Thái Học Sinh ( Tiến Sĩ) khoảng năm 1357 cuối đời nhà Trần , ông làm quan đến chức Điện Tiền Đô Ngự Sử , cùng thời với Đặng Dung và Nguyễn cảnh Dị .
Trong cuộc khánh Minh , nhiều lần thất bại , ông được cử làm sứ giả gặp Trưong Phụ , để mong mua thời gian xây dựng binh lực. Tướng Minh là Trương phụ tiếp sứ thần một cách ngạo mạn , sai quân đem ra một cái đầu người luộc chin , ép NB ăn , NB ung dung ngồi vào mâm và nói rằng :” Mấy khi được ăn thịt người phương Bắc( người Tàu ), nói đoạn lấy đủa khóet đôi mắt , chấm muối ăn một cách ngon lành , vưà ăn vưà ngâm bài thơ Cổ đầu người khiến Trương Phụ kính phục toan tha về .Hàng tướng là Phan Liêu lại ton hót rằng Nguyễn Biễu đã nói “ Năng sảm nhân đầu , năng sảm Phụ “(ý nói nuốt được đầu người , cũng có thể nuốt tươi Trương Phụ ) .TP giận lắm , đưa câu ấy ra bắt ông phải đối lại . Đối được thì cho về bằng không phải chém . NB ung dung đối lạirằng “ Hựu tồn ngô thiệt , hựu tồn Trần “( Còn ba tâc lưỡi của ta , Nhà Trần vẫn còn ). TP đổi ý không tha nữa lại sai cắt lưỡi ông : Thử để xem cắt lưỡi nó đi , nhà Trần có còn được nữa không ? Đoạn trói ông vào chân cầu cho thủy triều lên dìm chết Thật là một tấm gương anh hùng để ngàn thu , một cái chết đau thương để chúng ta thấy sự bạo tàn dã man của Tàu ...
Mailoc.

Nguồn: Trích từ facebook của thầy Cao Linh Tử